سونوگرافی فولیکول یکی از روش‌های تصویربرداری از اندام‌های زنانه است. این روش به شناسایی و نظارت بر فولیکول‌های تخمدان کمک میکند و نقش مهمی در درمان‌های ناباروری ایفا میکند. در این مقاله، به بررسی عمیق تر این روش پرداخته خواهد شد.
بیشتر بخوانید: سونوگرافی در سعادت آباد
سونوگرافی فولیکول چیست؟
سونوگرافی فولیکول زیرمجموعه‌ای از سونوگرافی واژینال است که به منظور تشخیص تخمک گذاری استفاده میشود. در این نوع سونوگرافی زمان آزاد شدن تخمک ها را می‌توان مشاهده کرد. این سونوگرافی که به نام ردیابی فولیکول نیز مشهور است و می‌تواند به زوج‌ها بسیار کمک کند تا زمان رابطه‌ی جنسی خود را با توجه به زمان تخمک گذاری انجام دهند که تا احتمال تشکیل لقاح و بارداری را افزایش دهند.
سونوگرافی فولیکول یکی از روش‌های حیاتی در زنان‌پزشکی است. این روش به شناسایی و نظارت بر فولیکول‌های تخمدان کمک میکند و نقش مهمی در درمان‌های باروری ایفا میکند. در این مقاله، به بررسی عمیق تر این روش پرداخته خواهد شد.
بیشتر بخوانید: سونوگرافی تعیین جنسیت
اهمیت سونوگرافی فولیکول
سونوگرافی فولیکول در زمینه پزشکی زنان نقش بسزایی دارد. به شناسایی و نظارت بر فولیکول‌های تخمدان کمک میکند و نقش حیاتی در مدیریت و کنترل مسائل مربوط به باروری دارد.
زمان انجام سونوگرافی فولیکول
سونوگرافی فولیکول در موارد مختلفی توصیه میشود، از جمله بررسی‌های معمول زنانه، ارزیابی باروری و در هنگام درمان‌های ناباروری. نظارت بر عملکرد تخمدان برای درک بهتر از سلامت تولید مثل زنان و حل مشکلات زنانه ضروری است. سونوگرافی فولیکول طی یک چرخه قاعدگی چندین بار انجام میشود، بهترین زمان انجام آن بین روزهای نهم تا بیستم سیکل قاعدگی است.
بیشتر بخوانید: تشخیص بارداری پوچ با سونوگرافی
آماده سازی بر ای انجام سونوگرافی فولیکول
بیمارانی که سونوگرافی فولیکول انجام می‌دهند باید از انتظارات خود آگاه باشند. به طور کلی، آماده‌سازی‌های محدودی لازم است اما مهم است که هر دستورالعمل خاص و مراقبت‌های بهداشتی که توسط سونوگرافیست ارائه شده است را دنبال کنید.
پیش از انجام سونوگرافی باید مثانه‌ی خود را خالی نمائید.
ابتدا باید تمام لباس‌های پایین تنه‌ی خود را خارج کنید و روپوش مخصوص سونوگرافی را بپوشید، با دراز کشیدن روی تخت مخصوص سونوگرافی، متخصص سونوگرافی یک پروب پلاستیکی استریل شده کوچک و باریک را درون واژن قرار می‌دهد، با حرکت پروب نمای تخمدانها مشخص میشود و فولیکول‌های هرکدام قابل شمارش خواهد بود و رشد تخمک درون فولیکول مورد ارزیابی قرار میگیرد. گاهی اوقات ممکن است پزشک جهت خالی کردن گاز روده با دست خود به آرامی مقداری فشار در پایین شکم شما وارد کند.
انجام سونوگرافی فولیکول حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه زمان می‌برد. سونوگرافی فولیکول یک روش کم تهاجم و بدون درد است که ناراحتی یا درد خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌کند و پس از پایان سونوگرافی مراقبت یا نقاهتی ندارد و بیمار می‌تواند به منزل بازگردد. البته توجه داشته باشید که برای انجام سونوگرافی به بهترین مرکز سونوگرافی در تهران مراجعه کنید.
روش‌های انجام سونوگرافی فولیکول
سونوگرافی فولیکول معمولاً به دو روش ترانس‌واژینال و شکمی انجام میشود. هر کدام از این روش‌ها بسته به شرایط بیمار و نیازهای پزشک ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.
سونوگرافی ترانس‌واژینال: این روش رایج‌ترین و دقیق‌ترین روش برای بررسی فولیکولها است. در این روش، مبدل (پروب) سونوگرافی از طریق واژن وارد میشود و تصاویر دقیقی از تخمدانها و رحم تهیه میکند که می‌تواند فولیکول‌های کوچک را نیز با دقت بیشتری نشان دهد.
سونوگرافی شکمی: طی این روش، مبدل روی شکم قرار میگیرد و امواج اولتراسوند از روی پوست عبور کرده و به اندام‌های داخلی مانند تخمدانها و رحم می‌رسد. برای انجام این سونوگرافی معمولاً بیمار باید مثانه خود را پر نگه دارد تا تصاویر بهتری از اندام‌های داخلی گرفته شود.
بیشتر بخوانید: سونوگرافی پروستات
موارد تشخیصی در سونوگرافی فولیکول
سونوگرافی فولیکول یکی از روش‌های حیاتی در تشخیص و نظارت بر سلامت تولید مثل زنان است. این روش به پزشکان اطلاعات مفصلی در تشخیص مسائل باروری و ارزیابی تخمدانها ارائه می‌دهد. در طول سونوگرافی فولیکول، موارد تشخیصی زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند:
اندازه و تعداد فولیکولها
طی این نوع سونوگرافی اندازه و تعداد فولیکولها بر روی تخمدانها به دقت اندازه‌گیری میشود. این اطلاعات نقش مهمی در ارزیابی سلامت تولید مثل زنان دارد.
رشد فولیکول
نظارت دقیق بر رشد فولیکولها در طول دوره تخمک گذاری بسیار اهمیت دارد. این اطلاعات به پزشکان کمک میکند تا زمان مناسب برای اقدام به باروری را تعیین کنند.
بررسی علت عدم بارداری
زمانی که زوجی به دلایل نامعلوم با مشکلات باروری روبرو هستند، سونوگرافی فولیکول به عنوان یکی از مراحل تشخیصی در بررسی علت عدم بارداری مورد استفاده قرار میگیرد.
وضعیت تخمدانها
سونوگرافی فولیکول به پزشکان این امکان را می‌دهد که وضعیت و ساختار دقیق تخمدانها را مورد بررسی قرار دهند. این بررسی شامل اندازه، شکل یا وجود هرگونه آسیب یا تغییرات ناهنجار است.
وضعیت رحم
در برخی موارد، سونوگرافی فولیکول برای بررسی وضعیت رحم نیز استفاده میشود. که ضخامت لایه داخلی رحم و وجود هر گونه نشانه یا تغییرات را مورد بررسی قرار می‌دهد.
نظارت در دوران درمان‌های باروری
در صورت انجام درمان‌های باروری، سونوگرافی فولیکول به پزشکان این امکان را می‌دهد که نتایج درمان را در طول زمان پیگیری کرده و تغییرات در تخمدانها و فولیکولها را بررسی کنند.
نظارت بر درمان‌های هورمونی
زمانی که زنان به درمان‌های هورمونی برای مسائل مرتبط با تخمدان متوسل می‌شوند، با سونوگرافی فولیکول می‌توان این روند را پیگیری کرد.
سونوگرافی فولیکول با توجه به موارد تشخیصی که دارد، یک ابزار قدرتمند در دسترس پزشکان است.
بیشتر بخوانید: سونوگرافی مجاری ادراری
تعداد دفعات انجام سونوگرافی از فولیکول
در طی یک چرخه‌ی قاعدگی پیشنهاد میشود که ۴ تا ۶ سونوگرافی انجام شود. تکرار سونوگرافی‌ها موجب میشود تا زمان دقیق تخمک گذاری مشخص شود. در طی این سونوگرافی‌ها هر گونه تغییر در ساختار فولیکول مانند پاره شدن فولیکول و یا ناپدید شدن آن به خوبی قابل مشاهده است.
با انجام سونوگرافی‌های متعدد می‌توان فولیکولها را از حالت نابالغ که به آن فولیکول اولیه می‌گویند تا حالت بالغ که به آن فولیکول بالغ نیز می‌گویند مورد بررسی قرار داد.
دلیل انجام سونوگرافی فولیکول
سونوگرافی فولیکول (یا سونوگرافی تخمدان) معمولاً برای زنانی تجویز میشود که مشکلات باروری دارند یا قصد بارداری دارند. این سونوگرافی به‌طور خاص برای بررسی و ارزیابی رشد فولیکول‌های تخمدانی که حاوی تخمک هستند، انجام میشود. همچنین زوج‌هایی که قصد بارداری دارند اما به نتیجه‌ای نرسیده‌اند یکی از مراحل درمان تعیین زمان تخمک گذاری است و برای آن ها سونوگرافی فولیکول تجویز میشود در ادامه افرادی که برای آن‌ها این نوع سونوگرافی تجویز می‌شوند را معرفی خواهیم کرد:
- در صورتی که تخمک گذاری نداشته باشید.
- زمان تخمک گذاری منظم باشد.
- در افرادی که در گذشته سقط جنین داشته‌اند و اکنون دچار ناباروری شده‌اند می‌توان از این روش می‌توانند جهت تشخیص علت ناباروری استفاده کنند.
- زنانی که قصد بارداری دارند و می‌خواهند بدانند آیا تخمک‌گذاری به‌صورت طبیعی انجام میشود یا نه.
- اندازه و شمارش فولیکول در روش لقاح مصنوعی اهمیت بالایی دارد، در واقع هر چه تعداد تخمک‌های با کیفیت در این روش بیشتر باشد احتمال باروری نیز افزایش پیدا میکند. تعیین زمانی که تخمک‌ها به بلوغ نزدیک می‌شوند و اطلاع از زمان تخمک گذاری می‌تواند بهترین زمان را جهت برداشتن تخمک‌ها در روش لقاح مصنوعی را مشخص کند.
- افرادی که از داروی کلومید استفاده می‌کنند.
- زنانی که تحت درمان‌های باروری قرار دارند و داروهای تحریک تخمک‌گذاری مصرف می‌کنند، این سونوگرافی به پزشکان کمک میکند تا بررسی کنند که آیا تخمدانها به درستی به داروها پاسخ می‌دهند و فولیکولها در حال رشد هستند یا خیر.
- زنانی که علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک مانند بی‌نظمی قاعدگی، آکنه یا هیرسوتیسم (رشد موهای زائد) دارند، این سونوگرافی به شناسایی فولیکول‌های متعدد و تشخیص این بیماری کمک میکند.
- زنانی که قاعدگی‌های نامنظم دارند، سونوگرافی فولیکول می‌تواند به شناسایی علت مشکل کمک کند.
با بررسی نتایج این سونوگرافی شانس باروری تا حدود زیادی افزایش می‌یابد.
سوالات متداول سونوگرافی فولیکول
نتیجه گیری
سونوگرافی فولیکول یکی از روش‌هایی است که با کمک آن می توان زمان تخمک گذاری را طی چرخه‌ی قاعدگی را مشخص کرد. این سونوگرافی مزایای بسیاری برای زنان در دوران باروری دارد و افرادی که قصد بارداری دارند به کمک این روش تصویر برداری می توانند زمان بهترین زمان مقاربت را تعیین کنند.
